Để hệ thống suối tạo 'sức sống' cho đô thị Biên Hòa

Các dòng suối trên địa bàn TP.Biên Hòa nếu được khai thác xứng tầm sẽ trở thành những điểm nhấn, những không gian tạo nên “sức sống” cho đô thị.

* Nỗ lực “hồi sinh” những dòng suối

Suối Săn Máu là một trong những dòng suối lớn chảy ngang giữa lòng đô thị Biên Hòa. Trước đây, khi chưa được nạo vét, xây dựng bờ kè, dòng suối này đã từng được xem là dòng “suối chết”. Dòng nước đen với mùi hôi thối, những trận “bão rác” sau mỗi cơn mưa từng là nỗi ám ảnh của những người dân sinh sống dọc hai bên bờ suối Săn Máu.

Hơn 5 năm trước, khi dự án Nạo vét, cải tạo suối Săn Máu bước đầu hoàn thành, dòng suối này đã được hồi sinh. “So với trước đây thì giờ đã đỡ đi nhiều. Nguồn nước của suối Săn Máu đã không còn ô nhiễm như xưa” - ông Nguyễn Thanh Phong, một cư dân sống dọc suối Săn Máu đoạn qua P.Thống Nhất cho hay.

Trên địa bàn TP.Biên Hòa có hơn 10 con suối, trong số đó có nhiều dòng chảy ngang giữa lòng thành phố như: suối Linh, suối Tân Mai, suối Bà Lúa, suối Chùa… Trước đây, phần lớn các dòng suối đều bị ô nhiễm nặng nề. Chức năng lớn nhất của những dòng suối này là giúp tiêu thoát nước cho đô thị Biên Hòa cũng đã từng bị “tước đoạt” khi tình trạng xâm lấn, xây dựng nhà cửa trái phép lấn chiếm lòng suối diễn ra khá phổ biến. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập úng khi trời mưa diễn ra căng thẳng trên địa bàn TP.Biên Hòa.

Trước thực tế đó, những năm gần đây, TP.Biên Hòa đã dành nhiều nguồn lực thực hiện nạo vét, cải tạo các dòng suối trên địa bàn. Nhiều dự án nạo vét, cải tạo các dòng suối đã được triển khai thực hiện.

Ông Huỳnh Tấn Lộc, Phó chủ tịch UBND TP.Biên Hòa cho biết, năm 2021, TP.Biên Hòa đã hoàn thành các dự án nạo vét, chống ngập khu vực suối Bà Bột và suối Tân Mai. Đối với dự án Chống ngập khu vực suối Linh hiện đang được triển khai thi công và dự kiến sẽ hoàn thành trong quý II-2022.

Đối với suối Săn Máu, đoạn còn lại kéo dài từ P.Trảng Dài qua P.Hố Nai và P.Tân Biên do tỉnh làm chủ đầu tư đang được triển khai thực hiện. “Hiện nay, dự án đã hoàn chỉnh hồ sơ thiết kế, đã có phương án đề xuất chủ trương đầu tư, nhất trí hướng tuyến và chuẩn bị được triển khai” - ông Huỳnh Tấn Lộc cho hay.

Trong khi đó, dự án Nạo vét, chống ngập khu vực 3 suối gồm: suối Cầu Quan, suối Bà Lúa, và suối Chùa (thuộc địa bàn các phường Long Bình Tân, Long Bình, Phước Tân) đang được tiến hành công tác giải phóng mặt bằng để triển khai thực hiện.

* Nâng tầm giá trị những dòng suối

Với những dòng suối chảy ngang giữa lòng đô thị, ngoài chức năng tiêu thoát nước, điều hòa khí hậu, nếu được khai thác hợp lý sẽ trở thành những điểm nhấn, mở ra những không gian xanh cho đô thị.

Kiến trúc sư Khương Nguyễn Đức Chương, Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư tỉnh cho rằng, đối với không gian đô thị, những dòng suối cũng là đối tượng cần được “làm đẹp”. Bởi khi “làm đẹp” cho những dòng suối, không gian cảnh quan, bộ mặt đô thị sẽ được nâng tầm. Lấy dẫn chứng cho vấn đề này, kiến trúc sư Khương Nguyễn Đức Chương cho rằng, dù chưa thực sự hoàn hảo nhưng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè sau khi thực hiện di dời dân cư, cải tạo đã trở thành một dải xanh, tạo điểm nhấn cho đô thị TP.HCM.

Trên thực tế, đối với những dòng suối tại đô thị Biên Hòa, thời gian qua, các dự án nạo vét, cải tạo mới chỉ giúp “trả lại” chức năng tiêu thoát nước, điều hòa khí hậu. Trong khi đó, tiềm năng về phát triển cảnh quan, tạo thêm mảng xanh đô thị hầu như còn bỏ ngỏ. Đơn cử như với hàng loạt dự án nạo vét, xây dựng bờ kè các tuyến suối đã triển khai thực hiện thời gian qua, rất ít dự án được thực hiện đồng thời với mục tiêu tạo thêm khoảng xanh, cảnh quan đô thị. Suối Săn Máu với chiều dài hơn 6km chảy qua địa bàn 5 phường nhưng sau khi thực hiện dự án cải tạo, nạo vét cũng chỉ có một phần rất khiêm tốn được đầu tư xây dựng thành công viên là công viên Đồng Tràm ngay khu vực cầu Đồng Tràm (P.Thống Nhất).

Theo đó, việc tạo cảnh quan cho khu vực các tuyến suối nội thị cần nguồn lực lớn trong công tác giải phóng mặt bằng. Đây cũng là “nút thắt” lớn khiến cho tiềm năng về tạo dựng cảnh quan đô thị của các dòng suối trên địa bàn TP.Biên Hòa chưa được khai thác. Tuy nhiên, để thích ứng với khó khăn đó vẫn có những giải pháp để làm đẹp cho các dòng suối.

Cụ thể, tùy theo điều kiện mặt bằng, TP.Biên Hòa có thể phát triển, xây dựng các công viên dọc suối ở những khu vực mặt bằng rộng. Với những khu vực eo hẹp về mặt bằng có thể phát triển đơn giản hơn với những giàn hoa hoặc mảng cây xanh. “Nếu khó khăn về mặt bằng không thể phát triển cảnh quan theo phương ngang thì có thể phát triển theo phương đứng. Với mặt bằng mỏng thì có thể bố trí các giàn hoa theo phương đứng hoặc phát triển cây xanh” - kiến trúc sư Khương Nguyễn Đức Chương chia sẻ.

Phạm Tùng